Witamina B12 i jej rola w organizmie

Witamina B12, czyli kobalamina, to niezwykle ważny składniki odżywczy, zapewniający prawidłowe funkcjonowanie m.in. układu krwionośnego. Specjaliści już od dawna podkreślają również jej znaczenie w procesie gojenia się ran¹. Niedobory witaminy B12 zwiększają ryzyko powikłań w zrastaniu się i zabliźnianiu uszkodzeń skóry.

Czym jest witamina B12?

Witamina B12 to substancja odkryta w XIX wieku. Została wyizolowana jako jeden ze składników znajdujących się w wątrobie i mających znaczący wpływ na zapobieganie niedokrwistości. Po latach badań okazało się, że substancja ta, rozpuszczalna w wodzie i nazwana pierwotnie witaminą B12, zawiera kobalt – w jej budowie atom tego minerału znajduje się w centrum związku. Dlatego naukowcy wprowadzili drugą nazwę dla 4 aktywnych form witaminy B12, nazywając je kobalaminą².

Właściwości witaminy B12

Witamina B12 pełni w ludzkim organizmie szereg ważnych funkcji i jest niezbędna do jego prawidłowego funkcjonowania. Do odkrycia witaminy B12 przyczyniły się badania nad anemią, czyli niedokrwistością. Stymulowanie produkcji krwinek czerwonych to bowiem jedna z najważniejszych funkcji witaminy B12. Niedobory tego składnika zaburzają równowagę między trzema najważniejszymi budulcami erytrocytów (czyli żelaza, kwasu foliowego i właśnie witaminy B12) i przyczyniają się do rozwoju anemii.

Nie jest możliwe zastąpienie któregokolwiek z tych składników odżywczych innym – dla sprawnego działania organizmu konieczna jest homeostaza, czyli równowaga wszystkich potrzebnych do tego celu elementów. Kobalamina jest również niezbędna do przemiany kwasu foliowego do jego formy czynnej biologicznie.

Produkcja erytrocytów wpływa jednocześnie na regulację pracy układu krwionośnego, ale to nie jedyne właściwości witaminy B12. Składnik ten jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesów dzielenia się komórek. Odgrywa ważną rolę w układzie nerwowym: bez jej właściwego stężenia nie jest możliwy właściwy przebieg syntezy mieliny, tj. substancji tworzącej otoczkę mielinową włókien nerwowych. Mielinizacja³, możliwa dzięki witaminie B12, odżywia komórki mózgowe i wspomaga utrzymanie prawidłowych funkcji psychologicznych (poznawczych).

Witamina B12 odgrywa też rolę w procesie podziału komórek, pomaga w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu homocysteiny, aminokwasu, którego nadmiar może powodować zaburzenia krzepliwości krwi, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego (bierze udział w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów), pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego oraz przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia.

Zapotrzebowanie na witaminę B12

Ludzki organizm nie wytwarza witaminy B12, jednak – podobnie jak inne zwierzęta – gromadzi ją w wątrobie⁴. Zapasy te mogą starczyć nawet na kilka lat. Witamina wiąże się z białkiem w pożywieniu i jest wchłaniana w przewodzie pokarmowym: najpierw w jamie ustnej, gdzie jest metabolizowana przez enzymy znajdujące się w ślinie, następnie w żołądku, wreszcie w jelicie⁵.

Ilość witaminy B12, której człowiek potrzebuje każdego dnia, zależy od jego wieku. Średnie dzienne zapotrzebowanie na ten składnik zmienia się.

U kilkulatków wynosi od 0,9 do 1,8 mikrograma, u nastolatków od 1,8 do 2,4, u dorosłych 2,4 mikrograma. Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny otrzymywać dziennie dawkę od 2,6 do 2,8 mikrograma.

witamina b12 w diecie

Gdzie znajduje się witamina B12?

Dla człowieka źródłem tej substancji są pokarmy, głównie zwierzęce. Żadna roślina nie produkuje bowiem aktywnej formy witaminy B12, dlatego nawet algi, w których liściach znaleziono ten składnik, nie są traktowane jako źródło witaminy dla ludzkiego organizmu.

Żywność zawierająca ten składnik to więc wyłącznie produkty pochodzenia zwierzęcego². Do najlepszych należy mięso, drób, ryby, skorupiaki, mleko, podroby, sery oraz jaja.

Witamina B12 dodawana jest również do niektórych produktów spożywczych, znaleźć ją można również w suplementach, często stosowanych przez osoby na diecie wegetariańskiej.

Jaki związek z gojeniem się ran ma witamina B12?

Badania pokazują, że niedobór witaminy B12 może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Nie tylko sprzyja anemii, ale również może wpływać na wolniejsze gojenie się ran.

Obserwacje pacjentów pokazują na przykład, że niskie poziomy tej substancji sprzyjają powstawaniu odleżyn. Zdaniem specjalistów witaminy z grupy B wykazują pozytywne działanie na produkcję keratynocytów i fibroblastów¹ odpowiedzialnych za gojenie się ran. Dlatego miejscowe stosowanie witamin może korzystnie wpłynąć na fizjologiczny proces gojenia ran.

Bibliografia:

Specjalistyczne
produkty