Pękająca skóra u osób starszych

Seniorzy narażeni są na wiele problemów zdrowotnych, w tym na kłopoty ze skórą. Jest to związane z naturalnymi procesami starzenia się organizmu, ale może w znacznym stopniu utrudniać codzienne funkcjonowanie i sprawiać znaczny dyskomfort. Jest tak zwłaszcza w przypadku skłonności do pękania skóry. Pękająca skóra u osób starszych przyczynia się do dolegliwości bólowych, może też zwiększać ryzyko różnego typu infekcji. Sprawdź, jak postępować w tym przypadku i jak zapobiegać przykrej dolegliwości, jaką jest pękająca skóra u osób starszych.

Pękająca skóra u osób starszych – dlaczego tak się dzieje?

Starzenie się skóry jest naturalnym procesem, na który mają wpływ różne czynniki: wrodzone mechanizmy organizmu oraz oddziaływania zewnętrzne¹. Skóra nas chroni, osłania narządy i tkanki, jest na pierwszej linii frontu naszego ciała, przez co proces starzenia odzwierciedla się na niej szybciej niż w przypadku innych narządów człowieka.  Proces starzenia związany jest z wieloma zmianami w wyglądzie i kondycji naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej¹.

Skóra u osób starszych jest cienka, może przybierać blado-szare zabarwienie i z biegiem czasu staje się mało elastyczna. Ponadto z wiekiem charakterystyczna staje się suchość skóry. Wszystkie te niekorzystne zmiany i sam proces starzenia się skóry mogą być dodatkowo wzmacniane i przyspieszane przez choroby przewlekłe charakterystyczne dla jesieni życia, nie bez znaczenia są również uwarunkowania genetyczne. Powyższym zmianom często towarzyszy świąd (swędzenie) skóry. To wszystko może doprowadzać do podrażnienia i pękania naskórka, a nawet głębszych uszkodzeń.

Swędzenie skóry i jej pękanie – częsty problem u osób starszych

W procesie starzenia dochodzi do sukcesywnego zmniejszania wydzielania łoju i potu, przez co naturalna bariera ochronna skóry z wiekiem zaczyna słabnąć. Ponadto następuje zwolnienie produkcji lipidów odpowiedzialnych za ochronę warstwy rogowej naskórka. Oznacza to, że proces wytwarzania naturalnego czynnika nawilżającego zostaje zakłócony. Wszystkie te zmiany powodują nasilanie się suchości naskórka, jego złuszczanie, a w konsekwencji łatwe pękanie.

Ma to związek także z dietą, która nieraz w przypadku seniorów pozostawia wiele do życzenia – częste są niedobory witamin i innych składników odżywczych mających korzystny wpływ na wygląd i kondycję skóry. Przyczyną są utrwalone niewłaściwe nawyki żywieniowe, czasem także trudności z gryzieniem czy przeżuwaniem niektórych pokarmów, co powoduje ich unikanie.

Jak wspierać skórę?

Skóra seniora wymaga szczególnej pielęgnacji, by wspomóc jej regenerację i na długi czas zachować ją w dobrej kondycji. To podstawa i konieczność, by zmniejszać ryzyko powstawania pęknięć i łuszczenia się skóry. Składniki odżywcze mające korzystny wpływ na skórę to witaminy A i E, antyoksydanty, cynk, selen oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Dieta seniora powinna uwzględniać produkty bogate w te składniki².

Jakiej witaminy brakuje, gdy pęka skóra?

Przede wszystkim są to wspomniane witaminy A i E, a także witaminy z grupy B, zwłaszcza witamina B5, czyli kwas pantotenowy, który jest niezbędny dla utrzymania prawidłowego poziomu nawilżenia skóry. W witaminy A i E bogate są tłuszcze roślinne – oleje tłoczone na zimno i oliwa z oliwek, a także orzechy, nasiona i pestki słonecznika. Znajdziemy je także w tłustych rybach morskich, nabiale oraz warzywach i owocach. W witaminę B5 zasobne są produkty zbożowe oraz warzywa i owoce.

Profilaktyka i pielęgnacja skóry w podeszłym wieku

O skórę należy dbać już wówczas, gdy jesteśmy młodzi – zaprocentuje to w dalszych latach życia. W nieco bardziej zaawansowanym wieku ważne są przede wszystkim:

1. Odpowiednie nawadnianie. Z wiekiem często uczucie pragnienia słabnie, dlatego warto pamiętać o tym, aby dbać o nawodnienie. Wiele osób w podeszłym wieku wypija jedynie herbatę lub kawę, uznając to za wystarczające. Proponuję wyznaczyć dzienną ilość wody do wypicia, podzieloną na szklanki, małe butelki itp. Zanim postanowimy wprowadzić taki system picia, należy skonsultować się z lekarzem – jakie jest zapotrzebowanie na płyny w ciągu dnia. Ilość wody, którą starsza osoba powinna wypić przez dobę, może być zależna od jej stanu zdrowia. Zazwyczaj rekomenduje się wypijanie około 2 litrów płynów dziennie, licząc w tym także soki warzywne i owocowe, herbaty czy zupy.
2. Nawilżanie – jest to szczególnie ważne w miejscach narażonych na urazy i pękanie. Skóra dłoni, rąk, nóg i stóp oraz twarzy najczęściej pozostaje odsłonięta i to te miejsca należy smarować odpowiednio dobranym preparatem. Warto zasięgnąć w tej kwestii porady dermatologa lub specjalisty kosmetologii.
3. Wizyty u podologia – z wiekiem może być trudno poradzić sobie z pękającą skórą w miejscach szczególnie narażonych. Dlatego warto raz na jakiś czas odwiedzić specjalistę w celu zadbania o skórę, aby później uniknąć trudno gojących się ran. Pękająca skóra na stopach wymaga szczególnej uwagi i pielęgnacji.

Co można robić, jeśli już dochodzi do pękania skóry i powstawania ran?

Gdy pojawia się problem, jakim jest swędzenie skóry i pękająca skóra u osób starszych, warto zaopatrzyć się w maść, która wytworzy warstwę ochronną przyspieszającą gojenie się rany. Taką, która ułatwi odbudowę naskórka, będzie działać zarówno przeciwdrobnoustrojowo, jak i przeciwzapalnie. Bardzo dobrze sprawdzi się do tego naturalny preparat wytwarzany z wyciągu żywicy świerku norweskiego (Picea abies) o nazwie SutriHeal. Maść jest rekomendowana przez specjalistów³ i można stosować ją zarówno w leczeniu ran zakażonych, jak i tych niezakażonych, o różnej etiologii.

Warto zastosować maść już na etapie drobnych pęknięć naskórka, aby zapobiec pogłębianiu się problemu. Rany warto też przemywać przed nałożeniem maści specjalnym płynem antyseptycznym SutriSept, który pozwala na zachowanie maksymalnej higieny, nie wysuszając dodatkowo skóry, zapobiega zakażeniom i przyspiesza proces gojenia się⁴.

Jeśli rana w miejscu pęknięcia skóry jest na tyle głęboka, że zagraża jej zabrudzenie czy dodatkowy uraz, warto zabezpieczyć ją hydrożelem. Oprócz tego zaleca się profilaktyczne stosowanie kremów nawilżających i natłuszczających oraz przyspieszających procesy regeneracji skóry, tak by zapobiegać pękaniu skóry i maksymalnie poprawić jej kondycję w zaawansowanym wieku.

Bibliografia:

1. A. M. Borowicz, Fizjologia starzenia się skóry i konsekwencje tego procesu u osób starszych, Link.
2. Roszkowski W., Żywienie osób starszych. [W]: Grzymisławski M., Gawęcki J. (red), Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Tom 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
3. E. Szkiller „Zastosowanie maści dysrofilowej SutriHeal Forte 5% w leczeniu ran o różnej etiologii oraz schorzeń podologicznych. Opis przypadków.” Biblioteka Faktów nr 1/2020.
4. Kramer A., et al.: Konsensus w sprawie antyseptyki ran: Aktualizacja 2018, Conensus Guidelines, Skin Pharmacol Physiol 2018; 31:28-58.