Rana po cesarskim cięciu to głębokie rozcięcie przechodzące przez wiele powłok skórnych. Jej odpowiednia pielęgnacja sprzyja właściwemu procesowi gojenia i zmniejsza ryzyko nieprawidłowego bliznowacenia. Jak pielęgnować ranę po cesarce, aby szybko się zagoiła i w przyszłości była niemal niewidoczna?
Cesarskie cięcie to często konieczność
Poród naturalny jest najlepszą formą wydania na świat potomstwa, jednak nie wszystkie kobiety mają możliwość rodzić siłami natury. Niekiedy sytuacja wymaga przeprowadzenia porodu zabiegowego. To tzw. cesarskie cięcie, które jest tak naprawdę operacją umożliwiającą bezpieczne wydobycie dziecka z macicy.
Kiedy wykonanie cesarki jest konieczne? Wtedy, gdy poród naturalny byłby zagrożeniem dla zdrowia matki i dziecka. Istnieje wiele nagłych sytuacji wymagających natychmiastowego zabiegu: spadek tętna dziecka spowodowany długotrwałą akcją skurczową i brakiem postępu porodu1, odklejenie się łożyska czy stan rzucawkowy wykryty u ciężarnej kobiety.
Ale zdarza się też, że cesarka jest zaplanowana, ponieważ dziecko jest nieprawidłowo ułożone (np. ułożenie pośladkowe1 uniemożliwia poród siłami natury, ponieważ stwarza ryzyko uszkodzeń okołoporodowych zarówno matki, jak i dziecka) lub lekarz odkrył u rodzącej niewspółmierność porodową (to dysproporcja między obwodem główki dziecka a szerokością miednicy matki, utrudniająca lub uniemożliwiająca przepchnięcie dziecka przez kanał rodny). Kolejnymi wskazaniami do cesarski są łożysko przodujące oraz ciąża mnoga2.
Jak wygląda rana po cesarskim cięciu?
Kiedyś cesarskie cięcie wykonywane było pionowo, od piersi w kierunku do łona. Taka rana, a potem blizna była bardzo widoczna i szpeciła ciało kobiety na lata. Obecnie najpopularniejszym cięciem w czasie porodu zabiegowego jest tzw. cięcie majtkowe, czyli poprzeczne. Rana po tak wykonanym cięciu jest pozioma, znajduje się tuż nad spojeniem łonowym3 i jest doskonale ukryta pod bielizną. Jej długość wynosi około 10–15 centymetrów. Cięcie poprzeczne zwykle mniej krwawi, a blizna po nim jest cieńsza i mniej widoczna, zwłaszcza jeśli będzie prawidłowo pielęgnowana i dobrze się zagoi.
Bez względu na rodzaj cięcia warto wiedzieć, że rana po cesarce jest poważna i głęboka. Aby wydobyć dziecko, ginekolog przecina nie tylko skórę, ale i mięśnie brzucha kobiety, a także macicę na granicy trzonu i szyjki. Brzegi rozcięcia rozsuwa się, dziecko wyjmuje się z brzucha, a następnie rana jest zaszywana. Dlatego proces jej zrastania się może być długi i wymaga odpowiedniej troski o miejsce cięcia.
Jak pielęgnować ranę po cesarskim cięciu?
W pierwszych dniach po zabiegu rana po cesarskim cięciu jest zabezpieczona opatrunkiem, który należy chronić przed zamoczeniem. W przypadku zamoczenia opatrunku należy go zmienić na nowy, suchy. Po trzeciej dobie od operacji opatrunek nie jest już potrzebny, gdyż ogranicza dopływ powietrza do rany i może utrudniać jej gojenie. Pacjentka może się od tego czasu normalnie myć. Rana po cesarce powinna być delikatnie przemywana letnią wodą z mydłem hipoalergicznym4.
Po zdjęciu lub rozpuszczeniu szwów zaleca się przemywać ranę 2-3 razy dziennie, aż do całkowitego zagojenia. Za każdym razem ranę należy dokładnie osuszyć. Po osuszeniu należy zastosować środek antyseptyczny przeznaczony do pielęgnacji ran. Warto używać preparatów, które działają przeciwdrobnoustrojowo i dodatkowo sprzyjają właściwemu gojeniu się rany, np. SutriSept Płyn na rany. Płyn ten bezboleśnie oczyści i nawilży ranę po cc, zapobiegnie jej zakażeniu oraz przyspieszy jej gojenie. Jest bezpieczny przy długotrwałym stosowaniu, więc można go stosować przewlekle do całkowitego wygojenia rany. Jest on również kompatybilny ze wszystkimi opatrunkami na rany.
Nie należy także uciskać rany, a zadbać o to, aby nic jej nie ocierało. Przeciwwskazane są również pasy poporodowe.
Jakie są powikłania w gojeniu się rany po cesarce?
Wśród powikłań, do których dochodzi najczęściej po cesarskim cięciu, należy właśnie zakażenie rany, ale również jej rozejście się. Statystyki pokazują, że infekcja rany występuje u 1,5-3,8 proc. kobiet po porodzie zabiegowym, a nadpowięziowe rozejście się rany – u 3,6 proc. rodzących przez cc5.
Powodem pojawienia się powikłań mogą być dolegliwości zdrowotne, takie jak nieleczona cukrzyca czy otyłość, ale najczęściej jest nim nieprawidłowa pielęgnacja rany po zabiegu. Każdą ranę, aby dobrze się goiła, należy codziennie pielęgnować i dezynfekować, by nie wdało się w nią zakażenie.
Zakażenie rany po cesarskim cięciu należy do rzadkich przypadków. Może jednak nastąpić – wpłynie wówczas na spowolnienie procesu gojenia się rany, a wręcz może wstrzymać ten proces. Sprawi, że w przyszłości blizna będzie bardziej widoczna i dokuczliwa.
Aby temu zapobiec, warto zasięgnąć porady lekarza. Można spróbować samodzielnie odkazić ranę, używając produktów przeznaczonych do gojenia ran przewlekłych i trudno gojących się, np. na bazie naturalnych środków jak żywica świerku norweskiego, jak SutriHeal maść do gojenia ran, która polecana jest m.in. na rany zakażone / zainfekowane wg rekomendacji Interdyscyplinarnej Grupy Ekspertów ds. Leczenia Ran.
Ogólnie dostępne i szeroko reklamowane na rany są maści na bazie antybiotyków (jak neomycyna, becytracyna czy polimyksyna). Nie powinno się ich jednak stosować na zakażone rany – działają na wybiórcze bakterie, można stosować je krótkotrwale (do 7 dni) i należy zachować regularność (tak samo jak z antybiotykami doustnymi).
Zalecenia dla mamy po cesarskim cięciu
Właściwa pielęgnacja rany po cesarskim cięciu ma zapobiec nieprawidłowemu gojeniu. Badania pokazują, że prawidłowe opatrunki i oczyszczanie rany, a także utrzymywanie jej w wilgotnym środowisku ułatwia gojenie się rany, sprzyja bowiem migracji limfocytów, makrofagów i fibroblastów5.
Niezbędnym elementem w czasie zabliźniania się rany jest również styl życia młodej mamy. Po cięciu cesarskim kobieta może dłużej wracać do formy niż po porodzie naturalnym. Ważne jest, żeby w tym czasie się nie przemęczała i oszczędzała mięśnie brzucha. Oszczędzanie się sprzyja prawidłowemu gojeniu rany. Nie należy też dźwigać niczego, co waży więcej niż noworodek albo znajduje się poniżej poziomu brzucha mamy.
Jeśli kobieta po porodzie chce wziąć dziecko na ręce, nie powinna się schylać, tylko podnieść je z poziomu stołu czy łóżeczka. Wykorzysta wtedy mięśnie ramion, a nie brzucha. Przy schylaniu się nisko nie należy zginać się w pasie, tylko uginać kolana, pozostawiając wyprostowane plecy.
Odpowiednie postępowanie po cesarskim cięciu razem z właściwą pielęgnacją rany będzie sprzyjało powstaniu mniej dokuczliwej blizny i zapobiegnie zrostom.
Postępowanie z blizną po cesarskim cięciu
Blizna po cesarskim cięciu to wspomnienie jednego z najpiękniejszych wydarzeń w życiu kobiety. Czasami niestety może sprawiać ból i nieprzyjemne uczucie swędzenia i ciągnięcia. Cesarskie cięcie to często pierwsza operacja w życiu kobiety. Nie wiadomo, czy blizna nie stanie się przerośnięta i czy kobieta ma skłonność do nieprawidłowego bliznowacenia. Dlatego też zaraz po zdjęciu szwów i zagojeniu się rany warto zacząć stosować plastry silikonowe na blizny, które rozjaśnią, wygładzą i zmniejszą bliznę, np. Sutricon. Sprawią, że będzie ona tylko ledwo widoczną pamiątką po najwspanialszym wydarzeniu w życiu kobiety.
Bibliografia
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące cięcia cesarskiego
- https://www.prawo.pl/zdrowie/cesarka-na-zyczenie-oraz-prawo-do-cesarki-po-cesarce,510577.html
- https://podyplomie.pl/medical-tribune/26356,ciecie-cesarskie-od-czarnej-rozpaczy-do-efektu-bikini?page=2
- https://www.rodzicpoludzku.pl/cesarskie-ciecie/polog-po-cieciu-cesarskim.html
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/887/original/33-38.pdf