Rana zakażona

Każda rana od momentu powstania narażona jest na zakażenie. Do jej zainfekowania przyczyniają się drobnoustroje znajdujące się na przedmiocie, przez który dany uraz powstał, także patogeny znajdujące się w glebie i powietrzu mogą zakazić ranę. Zainfekowana rana trudniej się goi, powstaje też ryzyko uogólnienia zakażenia. Dowiedz się, jakie są czynniki zwiększające ryzyko zakażenia ran, jak ich unikać oraz co zrobić w przypadku gdy dojdzie do zakażenia.

W jaki sposób może dojść do zakażenia rany?

Należy pamiętać, że powodem zainfekowania rany mogą być także drobnoustroje występujące naturalnie na naszej skórze, np. paciorkowce czy gronkowce. Dlatego kluczowe jest, aby każda, nawet drobna rana była obserwowana pod kątem rozwoju zakażenia.

Jak wygląda zakażona rana?

Zainfekowana rana zmienia wygląd, staje się też zazwyczaj bolesna². Objawy, które powinny nas zaniepokoić, to:

• Zaczerwienienie rany i jej okolic: zakażenie rany sprawia, że staje się ona zaczerwieniona, podobnie jak okolice wokół niej. Jest to spowodowane stanem zapalnym związanym z wniknięciem w uszkodzone tkanki chorobotwórczych drobnoustrojów. Każda zmiana koloru rany jest sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego, podobnie jak połyskliwość lub szklistość rany. Objawy te mogą świadczyć o pojawieniu się na powierzchni rany skupiska bakterii.
• Ból rany i jej okolic: rana w początkowym etapie gojenia się może boleć, jednak jeśli ból staje się silny lub przybiera na sile, może to wskazywać na zakażenie.
• Ocieplenie okolic rany: wzrost temperatury w okolicy rany sygnalizuje, że pojawił się stan zapalny, który może być związany z zakażeniem.
• Obrzęk w okolicy rany.
• Wysięk ropny z rany: płyn wydobywający się z rany w pierwszej fazie procesu gojenia się jest zjawiskiem naturalnym. Jeśli jednak wysięk z rany staje się bardziej intensywny, zmienia kolor, zapach lub gęstości, może to świadczyć o infekcji. Ropny wysięk to poważny sygnał alarmowy wskazujący na zakażenie bakteryjne.
• Nieprzyjemny zapach z rany: przykry zapach z rany to sygnał, że należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Zazwyczaj wskazuje na zakażenie bakteryjne rany w zaawansowanym stadium.
• Gorączka: każdy przypadek pojawienia się gorączki u pacjenta z poważniejszymi ranami należy skonsultować z lekarzem. Jedną z najbardziej niebezpiecznych konsekwencji zakażenia rany jest uogólniona infekcja.

Jeśli zaobserwujemy powyższe objawy, należy udać się do lekarza w celu wykonania profesjonalnej oceny rany i wdrożenia specjalistycznego leczenia.

Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia ran

Rany, niezależnie od ich rodzaju, wymagają przestrzegania określonych zasad przy opatrywaniu i pielęgnacji. Chodzi przede wszystkim o zachowanie higieny.

Do oczyszczania i przemywania ran zalecany jest płyn antyseptyczny bez alkoholu, np. rekomendowany przez specjalistów płyn SutriSept^{3, 4}. Pozwala on na delikatne i jednocześnie dokładne oczyszczenie rany, sprawdza się również przy jej przemywaniu. Może być stosowany także do pielęgnacji ran oparzeniowych. Zapobiega zakażeniom i przyspiesza proces gojenia się ran.

Do przemywania ran nie należy używać wody utlenionej. Ryzyko zakażenia zwiększa dotykanie rany niedokładnie umytymi i zdezynfekowanymi rękami i niestosowanie sterylnych opatrunków.

Zakażenie rany – co robić?

Zainfekowana rana to poważna sprawa. Zakażenia bakteryjne ran, a także te spowodowane przez wirusy znacznie opóźniają proces gojenia się i zaburzają tworzenie blizny, co może prowadzić do różnego typu nieprawidłowości. Zależnie od rodzaju zakażenia i stopnia jego rozwoju stosuje się różne strategie leczenia.

Zgodnie z aktualnymi doniesieniami naukowymi nie zaleca się stosowania antybiotyków działających miejscowo ze względu na ich selektywnie działanie na wybrane bakterie, można go stosować maksymalnie do 7 dni, a co istotne – antybiotyk może powodować oporność⁵.

Za środek antyseptyczny do krytycznie skolonizowanych i zakażonych ran przewlekłych, a także oparzeń został uznany poliheksanid (PHMB). Uznano, że substancja ta jest świetnie tolerowana i daje bardzo dobre efekty, takie jak oczyszczanie, zapobieganie zakażeniu rany oraz zapobieganie tworzeniu się w niej biofilmu⁵.

Ponadto PHMB stymuluje regenerację skóry, poprawia mikrokrążenie oraz powoduje dekolonizację gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRSA) oraz szczepu bakterii należącego do enterokoków opornych na wankomycynę (VRE). PHMB ma dużo korzystniejsze działanie na tworzącą się ziarninę w ranach niż oktanidyna, a co za tym idzie – przyśpiesza ich leczenie. Z tego względu do pielęgnacji ran zaleca się wspomniany już płyn SutriSept z PHMB.

Płyn ten to roztwór do oczyszczania i pielęgnacji ran różnego pochodzenia. Stosuje się go przed nałożeniem opatrunku, przemywając ranę, lub z opatrunkiem, co dodatkowo zapobiegnie przyleganiu opatrunku do rany. Dodatkowo można go stosować w celu ułatwienia ściągania starego opatrunku.

Dostępny jest również hydro żel, który zapobiega przyleganiu drobnoustrojów w miejscu rany, utrzymuje ją w czystości i zapewnia właściwy poziom nawilżenia. Stosuje się go na rany, które wymagają wypełnienia, w przypadku ran mniejszych wystarczy użyć samego płynu.

W leczeniu ran zakażonych wskazane jest również stosowanie maści do gojenia ran SutriHeal⁶. Nie zawiera ona antybiotyku, tym samym niwelując ryzyko pojawienia się oporności wśród szczepów powodujących infekcję. Innowacyjna formuła maści ma działanie wielokierunkowe – niweluje czynniki powodujące zakażenie i jednocześnie przyspiesza proces gojenia rany⁶.

Jak zminimalizować ryzyko zakażenia rany?

Aby nie dopuścić do zakażenia rany, należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza oraz dbać o higienę przy zmianie opatrunków i za każdym razem, gdy musimy ranę przemyć.

Bibliografia:

1. Paulina Wierzbicka, Rany i ich leczenie, Link
2. Stanisław Dąbrowiecki, Fizjologia i patofizjologia procesu gojenia ran, Polska Medycyna Paliatywna 2003, tom 2, nr 4.
3. M. Kucharzewski i wsp., Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się, „Forum Leczenia ran” 2020, 1(3), 95-116.
4. Kramer A., et al.: Konsensus w sprawie antyseptyki ran: Aktualizacja 2018, Conensus Guidelines, Skin Pharmacol Physiol 2018; 31:28-58.
5. E. Szkiler. Poliheksanid w miejscowym leczeniu ran – przegląd piśmiennictwa i doświadczenia własne, Forum Zakażeń 2018;9(5):291-297.
6. E. Szkiller „Zastosowanie maści dysrofilowej SutriHeal Forte 5% w leczeniu ran o różnej etiologii oraz schorzeń podologicznych. Opis przypadków.” Biblioteka Faktów nr 1/2020.