Specjalistyczne
produkty

Trudno gojące się rany – sposoby na szybsze gojenie

To, jak szybko goi się rana, zależy od wielu czynników, takich jak wielkość rany, przyczyna jej powstania i rodzaj. Trudno gojące się rany to prawdziwy problem także dla opieki medycznej, ponieważ tego typu rany częściej generują powikłania, co zwiększa koszty leczenia i komplikuje terapię.

Niegojące się rany to jednak przede wszystkim powód do niepokoju, a nieraz także cierpienia i bólu – dla pacjenta. Dowiedz się, jak przyspieszyć gojenie ran i co sprzyja temu, by proces gojenia przebiegał bez komplikacji.

Od czego zależy proces gojenia ran

Rana, czyli każde przerwanie ciągłości skóry, inicjuje proces gojenia, który przebiega w kilku etapach. W pierwszej fazie pojawia się stan zapalny, który ma na celu stymulację ochrony uszkodzonego miejsca przed chorobotwórczymi czynnikami.1 Podobną funkcję pełnią skrzep i strup, które poza oczywistą rolą zapobiegania utracie krwi odgrywają także rolę opatrunku chroniącego ranę.

W dalszym etapie następuje gojenie się rany, czyli odbudowa uszkodzonych tkanek. Rana może zrastać się przez tzw. rychłozrost (rany pooperacyjne) lub na drodze ziarninowania. W ostatnim etapie tkanka przebudowuje się, włókna kolagenowe dojrzewają, a tkanka ziarninująca tworzy bliznę.2

Proces gojenia rany zależy zarówno pod względem długości, jak i prawidłowego przebiegu od wielu czynników. Należą do nich rodzaj rany – te o gładkich brzegach zrastają się na ogół szybciej i łatwiej – i jej głębokość3, a także to, czy i w jakim stopniu była zabrudzona. W każdym przypadku w pierwszej fazie gojenia inicjowany jest proces oczyszczania rany z martwych komórek. Najdłużej oczyszczają się rany o nierównych krawędziach i dużej ilości obumarłych komórek, np. tłuczone czy szarpane.

Na gojenie się ran ma wpływ również ogólny stan zdrowia pacjenta i jego kondycja. Przy niedoborach niektórych składników odżywczych we krwi, w tym np. wapnia i witamin, proces gojenia się ran może przebiegać dłużej. Na wydłużenie czasu gojenia mają wpływ także powikłania takie jak zakażenie rany czy wtórny uraz mechaniczny.4 W przypadku problemu, jakim są trudno gojące się rany, przyczyny mogą być zróżnicowane i w każdym przypadku należy zasięgnąć porady lekarza, który oceni stan pacjenta i dobierze odpowiednią metodę, by przyspieszyć gojenie się ran i zapobiec komplikacjom.

Trudno gojące się rany – co powinno nas zaniepokoić?

Już sam fakt, że rana goi się wolno, jest powodem do niepokoju. W przypadku ran niepowikłanych, także tych pooperacyjnych, prawidłowy czas gojenia to około 8 tygodni. Jeśli po tym czasie rana nadal nie jest zagojona (nie wytworzyła się blizna), to znaczy, że coś zakłóca naturalny proces odbudowy tkanki.

Rana przewlekła, trudno gojąca się pomimo zastosowania prawidłowego leczenia miejscowego, to jeden z poważniejszych problemów współczesnej medycyny.5 Tego typu rany są dla pacjenta nie tylko przyczyną dyskomfortu, ale także stwarzają realne zagrożenie dla jego zdrowia.

Objawy, które powinny wzbudzić niepokój, to:

  • zaczerwienienie rany i jej okolic,
  • obrzęk w okolicy rany,
  • silny ból rany i jej okolic,
  • wysięk ropny z rany,
  • nasilony wysięk surowiczy,
  • ocieplenie okolic rany,
  • nieprzyjemny zapach rany,
  • wysoka temperatura.

Wszystkie te symptomy mogą świadczyć o zakażeniu ranu; wysoka gorączka może wskazywać na uogólnione zakażenie, które grozi nawet sepsą. Konieczna jest konsultacja z lekarzem i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

trudno gojące rany

Czynniki zwiększające ryzyko powikłań i jak im zapobiegać

Zakażenia bakteryjne to jedna z najczęstszych komplikacji w procesie gojenia. Aby ich uniknąć, należy przestrzegać zasad higieny zarówno przy zmianie opatrunku, jak i podczas przemywania rany i jej okolic. Rekomendowane są płyny antyseptyczne z PHMB, które dokładnie i bezboleśnie oczyszczają ranę, zapobiegają namnażaniu się chorobotwórczych bakterii i przyspieszają proces gojenia.6 Dobrym wyborem jest płyn antyseptyczny SutriSept, rekomendowany przez specjalistów7, który można stosować do pielęgnacji każdego rodzaju ran, także owrzodzeń i oparzeń. Można zastosować także preparat w hydrożelu.

Przydatna jest także maść na trudno gojące się rany, np. polecana przez ekspertów maść SutriHeal.8 Można stosować ją zarówno na rany zakażone, jak i niezakażone. Maść SutriHeal nie zawiera antybiotyku, więc nie powoduje oporności i można ją stosować do całkowitego wygojenia rany. W naturalny sposób niweluje czynniki wywołujące zakażenie i przyspiesza proces gojenia. Składniki maści wykazują działanie przeciwbakteryjne wobec bakterii Gram+, Gram- oraz działanie zapobiegające powstaniu biofilmu, który często pojawia się przy zakażeniu rany.

Jak przyspieszyć gojenie ran – domowe sposoby

Trudno gojące się rany powinny być pod stałą kontrolą lekarza, który decyduje o sposobie postępowania.9 Są jednak domowe sposoby, które można zastosować w celu przyspieszenia naturalnego procesu gojenia. Należy do nich przede wszystkim odpowiednia dieta, bogata w składniki odżywcze sprzyjające produkcji kolagenu i dobrej kondycji skóry.

Ranę należy też odpowiednio pielęgnować, używając w tym celu łagodnego dla skóry płynu antyseptycznego i zmieniając opatrunki zgodnie z zaleceniami lekarza. Proces gojenia rany jest całkowicie naturalny i o ile nie pojawią się komplikacje, przebiega samoistnie. Na jego szybszy przebieg ma wpływ m.in. niepalenie papierosów i niezdrapywanie strupka. Rany pooperacyjne należy chronić przez pierwsze dni, a nawet tygodnie przed zamoczeniem, a więc trzeba zrezygnować z ciepłych kąpieli.

Bibliografia:

  1. Marcin Limbowski, Andrzej Zielińs Udział czynników immunologicznych w procesie gojenia się ran, Polska Medycyna Paliatywna 2003, tom 2, nr 4.
  2. Paulina Wierzbicka, Rany i ich leczenie, https://chirurgia3.cm-uj.krakow.pl/cm/uploads/2021/10/Rany-i-ich-leczenie.pdf.
  3. Leszczyński, Rany: podział i gojenie się ran. Leczenie ran, Klinika Chirurgii Ogólnej I Endokrynologicznej, Link.
  4. Stanisław Dąbrowiecki, Fizjologia i patofizjologia procesu gojenia ran, Polska Medycyna Paliatywna 2003, tom 2, nr 4.
  5. Sopata. I wsp., WYTYCZNE POSTĘPOWANIA MIEJSCOWEGO W RANACH NIEZAKAŻONYCH, ZAGROŻONYCH INFEKCJĄ ORAZ ZAKAŻONYCH PRZEGLĄD DOSTĘPNYCH SUBSTANCJI PRZECIWDROBNOUSTROJOWYCH STOSOWANYCH W LECZENIU RAN. ZALECENIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA LECZENIA RAN, LECZENIE RAN 2020; 17: 1-21.
  6. Kramer A., et al.: Konsensus w sprawie antyseptyki ran: Aktualizacja 2018, Conensus Guidelines, Skin Pharmacol Physiol 2018; 31:28-58.
  7. Kucharzewski i wsp., Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się, „Forum Leczenia ran” 2020, 1(3), 95-116.
  8. Szkiller „Zastosowanie maści dysrofilowej SutriHeal Forte 5% w leczeniu ran o różnej etiologii oraz schorzeń podologicznych. Opis przypadków”, Biblioteka Faktów nr 1/2020.
  9. Paweł Stanirowski, Włodzimierz Sawicki, Nowoczesne metody terapii trudno gojących się położniczo-ginekologicznych ran pooperacyjnych – analiza przydatności i skuteczności stosowania, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 7, 2013.

Spis treści